TEK ÇOCUK

Ailede ki çocukların sıralaması -yani birinci çocuk olmanın, ortanca çocuk olmanın ya da son çocuk olması- çocuğun yapısını önemli ölçüde etkiliyor. Anne Babalar çocuklarına bu dinamikleri bilerek yaklaşmaları bu açıdan çok önemli. Aile eğitimlerinde mutlaka bunlara değinilmedir. Önceki yazılarımda kardeş sıralamaları ile ilgili bilgilerimi paylaştım. Bu yazımda ise TEK ÇOCUK olmanın başka bir deyişle TEK ÇOCUK yetiştirmenin dinamiklerinden bahsedeceğim.

Çoğunlukla tek çocuk ya da birden fazla çocuk sahibi olmak ebeveynlerin kendi tercihidir. Toplumda da tek çocuk sahibi olmak yerine kardeş çocuklar sahibi olmanın avantajları genç anne babalara öğütlenir. Genele çıkış  noktası çocuğun ilerde yalnız kalmaması, kardeşlerin birbirine destek olmasının önemi üzerinedir. Kardeşler yetişkin olup kendi ayakları üzerinde durmaya başlayınca birbirleriyle ilişkisi bozulan örnekleri de görmekteyiz. Peki psikolojik ve sosyal olarak tek çocuk olmak ne anlama geliyor ve çocuk nasıl bir yapıda yetişiyor?

Tek çocuk olmanın en büyük özelliği KARDEŞ KİMLİĞİNİN olmayışıdır. Tek çocuklar hayatları boyunca bir sürü kimlik kazanırlar. Evlat kimliği, öğrenci kimliği, arkadaş kimliği eş kimliği, sosyal kimlikler ama kardeş kimlikleri olmaz. Kardeş kimliği olmayınca bu kimliğin getirdiği yetkinlikler tam anlamıyla bazen de hiç oluşmaz. Peki kardeş kimliğini yetkinleri nedir? İşbirliği, rekabet gücü, model olma, paylaşma, barışma, sosyalleşme, sınır koyma, büyük-küçük olama, kız-erkek kardeş olma. Kardeş kimliği yok ise tek çocuklar bu yetkinliklerde sorun yaşarlar.

Tek çocuklar ebeveynlileriyle ilişkilerinde ise ; tek ilgi odağıdırlar, steril yetiştirilirler ve el üstünde tutulurlar, rekabeti bilmezler, kardeş sorumluluğu almamış olurlar.

Tek çocuklar çevreleriyle olan ilişkilerinde ise; ben merkezli, eleştirel, mükemmeliyetçi, ya hep ya hiç düşünme bicimi, sabırsız ve öfkeli, saftiriktirler ayak oyunları bilmezler. Avantaj olarak da özgüvenli, kontrolcü, hırslı ve çalışkan olurlar. Yetkinlik kazanmaları konusunda alileri tarafından desteklenirlerse çok yaratıcı olurlar.

Sonuç olarak çocuk sayısı ailenin kendi iradesine, imkanına ve kararına bağlıdır. Tek çocuk sahibi aileler çocuklarının yukarıda saydığım daha çok sosyal yönden oluşacak açıklarını kapatmaları yönde bilinçli olmalıdırlar. Tek çocuklar rekabet edecekleri, paylaşacakları, sosyalleşecekleri, gerektiğinde işbirliği yapacakları, bazen kavga edip bazen barışacakları, karşı cinsi anlayacakları bir kardeşleri olmadığı için bunları öğrenecekleri ortamları hazırlamak anne babanın görevidir. Tek çocuğu olanlar yukarıda altını çizdiğim yetkinler konusunda çocuklarının farkında olsunlar. İşin doğasını bilirlerse çocuklarına yol gösterme, onlara örnek olma konusunda daha faydalı olurlar. Görüşmek üzere….

Kaynak: ODM Aile Tamer Dövücü