Elit, Elitizm, Elitist

Siyaset ve sosyoloji kuramlarında, büyük bir sermayeyi ve iktidarı elinde tutan küçük azınlıklar elit olarak adlandırılır. Elitlerin yönetimde söz sahibi olması gerekliliğine inanmaya ya da yönetim işlerinde elit bir azınlığın söz sahibi olmasına elitizm denir. Elitist ise kendini elit bir azınlığa ait gören ve bunun neticesinde elit olmadığını düşündüğü kesimleri küçük gören onlara tepeden bakan insanları tanımlarken kullanılır.

Elit olmak kötümüdür?
Sözlükte birebir karşılığı seçkin olan bir kelimedir elit. Aslında seçkin olmak o kadar da kötü bir şey değildir çünkü seçkin olmaktan kasıt “torpil” ile seçkin olmak değildir. Seçkin insan bilişsel gücünü ve hayatını entelektüel eğilimlerine göre organize edebilen insandır. Örneğin Mustafa Kemal Atatürk bir elittir. Onu elit yapan birden fazla etki bulunmaktadır. İyi eğitim görmüş bir asker olmasının yanı sıra askerlik dışındaki alanlarda da bilişsel eğitiminde kazandığı süreçleri tekrar tekrar işletip derinlemesine bilgi sahibi olabilmiş bir insandır. Derinleşebildiği farklı konular arasında paralellik kurabilmiş ve bunun neticesinde yeni yaklaşımlar geliştirebilmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk örneğinde elit siyasi bir gönderme olarak kullanılmaz. Bu açıdan günümüzde insanların sıkça hakaret gibi kullandığı elitle uzaktan yakından alakası yoktur. Mustafa Kemal Atatürk’ün bir yandan siyasi bir figür olması ve siyasi gücü elinde bulundurması kafanızı karıştıracak gibi oluyor ise farklı alanlardan seçkin birkaç insan örneği vermek isterim.

Fazıl Say için elit demek yanlış olmaz diye düşünüyorum. Alanında derinlemesine bilgisi olduğunu anlayabileceğiniz bir insandır. Birazcık gözlemlerseniz entelektüel bir derinliği olduğunu da rahatlıkla görebilirsiniz. Mesela Ferhan Şensoy alanında oldukça söz sahibi olmasının yanı sıra farklı alanlarla etkileşime girebilmiş, kendisini yetiştirme işinden asla geri adım atmış bir elittir. Sadece hepimizin bildiği insanlar mı elittir?

Hayır.

Bir kunduracı elit olabilir. İnsanın yaptığı işe yaklaşımı ile alakalı bir durum olduğunu düşünüyorum yani bu elitlik meselesinin.

Elitistler
Günümüz elitistlerini özellikle yazmaya gerek yok. İktidarın gölgesinde büyümüş, lüks düşkünü, sonradan görmelerin büyük çoğunluğu bu kategoriye giriyor. Seçkinlik ile ekonomik güç arasında ilginç bir bağ kurmuş bu güruh aynı zamanda gerçek elitlerden çok rahatsız oluyorlar.