Jeotermal Çalışmalar Deprem Üretir mi?
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nden emekli Prof. Dr. Doğan Perinçek, Ayvacık depreminde köylülerin iddiasını yanıtladı. “Jeotermal çalışmaları deprem üretir mi?” Perinçek’in yorumu ve takipçilerine açıklaması nasıl?
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nden emekli Prof. Dr. Doğan Perinçek, kamuoyunda merak edilen konuyu sosyal medya hesabından yaptığı açıklama ile gündeme taşıdı. Perinçek, “Üç arkadaşımın bana yönelttiği bir soru var. Acaba Gülpınar depreminin nedeni Tuzla civarında yapılan jeotermal sondajlar mı? Jeotermal çalışmaları ve sonrasındaki işlemler deprem yaratabilir ama Gülpınar dolayında yaşadığımız büyüklüklerde ve bu sayıda yaratamaz. Sondaj tek başına deprem yaratmaz.Yerin altından sıcak suyu çekip o suyu tekrar yer altına göndermezsek, aşağıdan çektiğimiz sudan dolayı geride kaya gözeneklerinde boşluk oluşur. Su çekilen rezervuarın üzerindeki kayaların ağırlığı nedeniyle oturma olur. Buda depreme neden olur. Fakat yukarıda belirttiğim gibi bu depremlerin büyüklüğü 5 gibi büyüklüklere ulaşmaz. Ayrıca çok sayıdaki depremi jeotermal çalışmayla açıklamak mümkün değil. Ayrıca şunu da belirtmekte yarar var. Aydın Denizli arasında onlarca jeotermal sahası var. Orada jeotermal çalışmalara uzun süredir devam ettiği halde jeotermal kökenli bir deprem olmadı. Üstelik Aydın Denizli arasındaki fayların uzunlukları daha fazla ve oralarda tarihsel (eski) depremler var. Bir çok eski şehir deprem sonrası tümüyle yıkılmış. Önemli bir konuya da değinmek lazım. Jeotermal çalışmalar fay kuşaklarına yakın alanlarda yapılır. Fay varsa jeotermal potansiyelde vardır. Fay zonların da deprem oluyorsa bunun nedeni jeotermal çalışmalar değil bizzat fayın kendisidir.
Ufak depremler petrol sahalarında da olur. Kuveyt te bulunduğum sırada oradaki petrol sahasında petrol üretimi sonrası deprem olduğunu kayıtlardan biliyorum. Hatırladığım kadarıyla bu depremin büyüklüğü 3.5 civarındaydı. Petrol sahalarındaki küçük depremler ile jeotermal sahalarındaki küçük depremlerin nedenleri aynı. Yerin altından sıcak su yada petrol çekiyorsunuz. Eğer geriye bir şey koymazsanız suyun veya petrolün olduğu seviyede gözenekli (kayanın boşluklarındaki) kaya üsteki kaya yükünün basıncıyla sıkışıyor ve çöküyor. Bu çökme çok az sayıdaki küçük depremlere neden oluyor” dedi.
Nermin Yıldız