Arayış

Tarih ne yazık ki bu denge ısrarına defalarca itiraz etmiştir. 1870, 1929, 2008 krizleri bu itirazların en değerli kanıtlarıdır. Bir bireyin yaşamında uzun dönemde dengeyi bulabilse de dinamik toplum yapısı kısa dönem çalkantılarına duyarlıdır. Bu duruma insanın iç dünyasına yakın sanatçıların müdahalesi olamasa da Virginia Woolf’un yakın arkadaşı John Maynard Keynes itirazda bulunmuştur. Kendisi saf akılcılığın yanında insanın ruhsal ve düşünsel salınımlarını ortaya koyup, dünyanın ekonomik dengesinin dengesiz olduğunu göstermiştir. Dengesizlik iktisatçısı olan Keynes, 1929 yıllarında önceliğini yoksulluğa, güncel refaha vermiştir. “Uzun dönemde hepimiz ölüyüz” sözü denge arayışındaki 150 yılın beyhude olduğunu bize gösterebilir. Ne yazık ki, denge ısrarındaki teneffüs 40 yıl kadar sürebildi.

Son 30 yılın konjonktüründe dengeci yaklaşım hala devam etmektedir. Sonunda ortada bir denge oluştu.  Bu denge mükemmel rekabetteki herkesin refah içinde olduğu bir denge olmadığı aşikâr. Bugünün dengesini tanımlayacak olursak, sermaye sahiplerinin rekabet etmeyip pastadan daha fazla pay almak için ortak hareket ettiği, sermayenin varlığının dahi daha fazla sermaye çekebildiği bir düzen vardır. Bugün geçerli olan “ilk bir milyon dolara ulaşmak zor, sonrasında daha kolay” düşüncesi de paranın parayı çektiği bir düzenden ileri gelmektedir. Tüketicilerin yönünden durum farklıdır. Keynes’in önerdiği sosyal yardımlar damla ile akıtılsa da; sosyal konumlar, itibar, toplumda var olabilme güdüleri empoze edilerek tüketim zorunlu hale gelmiştir. Aktif pasif dengesi daima korunacağından, varlığı olmayan yüz milyonlarcası borçlanmakla tüketimi karşılamaktadır. Fakir ile yoksulun ortasındaki kritik kavram sermaye birikimidir. Bunu isteyerek başarabilenler pastadaki payını artırırken, tercih etmeyen veya başaramayanlar ise yapay ringde kalma mücadelesinde ardı ardına mağlubiyetler almaktadır.