Nöbetçi Eczaneler
Ekonomik olarak zorlanan vatandaşlar temel gıda ürünlerine erişmekte zorlanıyor. Dolarda ki fiyat artışı tavuk eti fiyatlarına yansıdı. Özellikle beyaz et zamlandı. Esnaf satış yapamamaktan dert yanarken özellikle mazota ve yeme gelen zam çiftçiyi, dolaylı yoldan esnafı etkilemeye devam ediyor.
Beyaz et ve kırmızı et arasında ki makas azalırken esnaf ” maliyetler belimizi büküyor” dedi. Bütün tavuğun fiyatı 48 lira, kemiksiz göğüsün kilosu 96 liraya dayandı. Esnaf mazota ve yeme gelen zammın düşmesiyle beraber fiyatların düşebileceğini belirtirken, dolar kuru ve zamlar bu hızla devam ederse artış olacağını söyledi. Pandemi dönemine göre satışların düştüğünü söyleyen küçük esnaf “Türkiye’de yeteri kadar tavuk çiftliği var ama bu artışların tek sebebi maliyetler” dedi.
“Fiyatlara pandemiye göre yüzde yüz zam geldi”
Siparişlerini azaltmak zorunda kalan Kasap Murat Gündoğdu, “Et fiyatlarının ardından tavuk fiyatları yükseldi. Satışlarımızda düşüş var. Tavuk eti pahalanınca daha fazla düştü. Eskisi gibi tavuk eti satışı olmuyor. Biz de siperişlerimizi azalttık bu durum sadece bizde böyle değil bayilerde de böyle. Yaz gelmesine rağmen sirkülasyon yok. Kırmızı eti ihtiyacı oldukları kadar alıyorlar. Tavuk etini kırmızı ete göre biraz daha uygun olduğunu düşünenler alabiliyor. Bizim dükkanımızda en çok kıyma satışı gerçekleşiyor. Pandemi döneminde bir hareketlilik vardı. Fiyatlara pandemiye göre yüzde yüz zam geldi. Bu sebepten dolayı satışlarımız düşmeye devam etti. Şu an için mesela kırmızı etin kilosu 180 lira o zaman 90 lira civarındaydı. Fiyatlar bu kadar yüksek olmasına rağmen biz isteriz ki sabit kalsın. Hem müşteriler için hem bizim için iyi olur. Ama bu gidişle biraz daha artar. Fiyatlar arttıkça kar marjı düşüyor. Biz bu şartlarda sürümden kazanamıyor, o hareketliliği yakalayamıyoruz. Satış olsun ki para kazanalım ne kadar çok hayvan kesilirse o kadar para kazanıyoruz. Kar marjı satış oldukça yükselir fakat işler azalıyor ve masraflar artıyor. Maliyetlerin bu kadar artması belimizi büküyor. Zamlardan sonra ilk tepki bize karşı oluyor. Hergelen müşteriye açıklama yapmak zorunda kalıyoruz. Gündem de sürekli zam haberleri var dolayısıyla başka konuşacakları bir şey olmuyor” dedi.
“Keşke bu fiyatlarda kalsa inanın buna razıyız”
Zincir marketlerin küçük esnafı bitirdiğini söyleyen Ahmet Kesen, “Tavuk fiyatları sezon itibariyle yüksek, her yaz sezonu olduğu gibi, yükselmeye devam edecek ve fiyatlar böyle sabit kalmayacak. Fahiş bir fiyat artışı var. Müşteriler aynı alım gücüne sahip değiller. Arz var ama talep düşük. Vatandaşlar et alamıyorlar geçen seneye göre satışlar çok düşük. Pandeminin başlangıcında daha iyiydi. Pandemiden sonra insanların alım gücü düşünce işler düştü. İnsanların alım gücüne ekomomik gücüne endeks olarak tabi satışlar düştü. Bütün tavuğun fiyatı 48 lira kemiksiz göğüsün kilosu 96 lira. Kırmızı etin 1 kilosu 160 lira, Kuşbaşına gelirsek kuşbaşının kilosu 170 lira. İnsanlar zamdan bizi sorunlu tutuyorlar ama işin temeline inersek maliyetler sürekli artıyor. Maliyetler arttığı için bizde mecburen zam yapmak zorunda kalıyoruz. Kırmızı etin kesim fiyatı kemiksiz olarak şu an 110 liranın üzerinde Bunun sevkiyat giderleri var, personel giderleri, işletme giderleri var bunlar birer maliyet. Bunların hepsini hesaplamak zorundayız. Zincir marketler başı çekiyor, küçük esnaf eskisi gibi satış yapamıyor. Zincir marketler kampanya yapabiliyor, aynı şeyi biz yapamıyoruz. Bayi bana indirim yapmam için hesaplı ürün vermiyor. Bizim sattığımız mal belli marketler daha fazla satış yapabildiği için bu indirimleri yapabiliyorlar. Bu sorunun tek bir çözümü var, maliyetlerin düşmesi gerekiyor. Türkiye’de yeteri kadar tavuk çiftliği var ama bu artışların tek sebebi maliyetler. Mazotun litre fiyatı olmuş 25 lira benzine daha geçtiğimiz günlerde zam geldi. Bunlar ürünler bize gelirken kilometre başı maliyet ve artışa sebep oluyor. Üreticiye yansıyor dolaylı olarak tüketiciye yansıyor. Üretimden tüketime olan zincirde hep bir pürüz var. Tüm maliyetlerin, benzininden, sulama depolarına, elektriğine hepsinin düşmesi gerekiyor. Başka bir çözüm yolu yok. Ekonominin düzelmesi gerek. Keşke bu fiyatlarda kalsa inanın buna razıyız. Böyle kalmayacak müşteriler bu fiyatlarda almakta zorlanıyor ama artış gösterecek” ifadelerini kullandı.
“Vatandaş nasıl sucuk alacak?”
Dükkanı ilk açtığında çok daha fazla satış yaptığını belirten Kasap Ender Öztürk,” Özellikle yapılan şu son zamlar bizi olumsuz anlamda etkiledi. İnsanların alım gücü düştü sadece et değil her şeye zam geldi. Ete sıra gelmiyor ki vatandaş hangi birini alacak? Asgari ücretle çalışan insanlar aç. İnsanlar tavuk almak yerine eti daha çok tercih ediyorlar. Tavuk inciğin kilosu 100 lira olmuş. Vatandaş” bu parayı tavuğa vereceğime bari 100 liraya kıyma alırım, içine ekmeğimi, soğanımı koyarım 3 gün yerim diyor. Artık insanlar eskiye göre her şeyin hesabını yapmak zorunda. Eskiden insanlar fiyat sormazdı şimdi insanlar dükkana girer girmez fiyatları soruyor. Hangisini alsam daha uyguna gelir diye hesap kitap yapar oldular. İnsanlar ucu ucuna geçinmeye çalışıyor. Kimse bu fiyatlardan bizi sorumlu tutamaz kıymanın fiyatı 60 lira olsa veya 200 lira olsa ben yine aynı parayı kazanıyorum. Alış fiyatına göre satış fiyatları belirlenir. Kesim fiyatları 5 lira düşü yaşadı. Ama ben kesim fiyatları düştü diye fiyatları indiremiyorum geçen ay ödediğim 4 bin lira fatura şimdi 5500 lira geliyor. Aldığım poşet 40 liraydı şimdi 80 lira maliyetler artıyor, fiyatlara yansıyor. Kendi cebimden verip zarar edemeyeceğime göre mecburen fiyatlara yansıtmak zorunda kalıyoruz. Zor ya, alana zor, satana zor, hayvanı bakana zor, çiftçiye zor, vatandaşa zor herkes için zor bir dönemdeyiz. Ülke kriz içinde. Dolar durmadan yükseliyor, böyle devam ederse mutlaka yeni bir zam gelir. Dolar yükseliyor, benzini ve yemi etkiliyor. Çiftçinin işlerini çapayla yapacak hali yok o da etkileniyor biz de. Günde 100 kişi fiyatlara bakıyor, fiyatları görünce kapıdan içeri girmiyor. İçeriye giren 50 kişi bakıyor fiyatlar çok pahalı, hesabına uymuyor çıkıyor gidiyor. Ben dükkanı açtığım zamanlar eskiden 60 liraydı kıyma. O zaman ben haftada 90 kilo 100 kilo sucuk satıyordum. İnanın sucuk yetiştiremiyordum. Şimdi 50 kilo sucuğu haftada zor satıyorum. Pahalı geliyor bir kangal sucuk tartıyorum 140 lira geliyor. Vatandaş nasıl alacak? Asgari ücretli zaten akşama kadar 140 liraya çalışıyor” dedi.
Tunahan Ünsal
