Bir makama doğru yürüyorum. Asıl türbesi Bağdat’ ta ama kendisine verilmiş 7 makamdan biri Gelibolu da bulunur. Yunus Emre gibi Sufilerde görülen anlamaya dönük yaklaşımların kökeni Hallacı Mansur’a kadar uzanır.
‘’Kaç gönül eğilir de aşk için secde eder
Sema edip yükselir ruhu ‘’En-el hak’’ diye
Kaç kişi bu eyleme şirk demez de ya HAY der
İnançtaki sadakat kaç yüreğe hediye?
Şaşaasından uzak ‘’hiçlik’’ arifesinde
Libasında kırk yama hedefi yalnız işâr
Nefse edilen zulma güler son nefesinde
Vuslata bir dem kala anlaşılır mı duçar……’’
‘’En-el hak’’ demiş Hallâc-ı Mansur. Demek istemiş ki;
‘’Eğer Allahı tanımıyorsanız eserini tanıyınız, işte o eser benim, ben Hakkım, çünkü ebediyyen Hak ile Hakkım’’(Kitabü’t Tavasin,s.208)
Hallâc-ı Mansura göre tüm dinler özünde birdir. Tüm peygamberlerin sözleri ‘’Hak söz’’ diye nitelenir. Tüm din mensuplarının hepsi tanrı sözüdür ve hedefleri aynıdır. Hallâc’a göre hiç kimse dinini kendi seçmez. Yaradan ona hangi dini uygun gördüyse ona mensup doğar. Şeytan inancıyla da fark yaratır Hallâc-ı Mansur. Şeytan, tanrıya olan aşkı nedeniyle ondan başkasına secde etmemiştir. Bu uğurda azap çekmeye mahkûm edilmiş bir melektir. Bu azabı çekerken tanrıyı göreceğini duyunca da, bu azaba değer demiştir. Birçok yaklaşımı ile fark yaratmış bir kişidir. İnançları sebebiyle Allah aşkını zevk de haz da değil, elem ve azap da aramıştır. En-el Hak inancı ve söylemlerinde ısrarı o dönem inançları altüst ettiğinden hayatına son verilmiştir. Sanırım söylediklerini şimdi çok daha iyi anlıyoruz. Temsili kabri ve makamlarından biri olan bu alan 1971 de onarılarak son haline getirilmiştir. Kıymetli görülen alanlardan biridir. Uzun dönemdir temizliğini ve bakımını yapan, Gelibolu’daki ilk görme engelliler okulunda da hizmetleri olan hanımın anlattığına göre, Hallâc-ı Mansur, dönem dönem bu makama gelmekte eşrafıyla birlikte burada ibadet etmektedir. Her mekânı efsaneleştiren ve kalbe iyi gelen hisler olmuştur. Anlamaya çalıştığı yolda biz Zat’ın varlığını hissetmek kime iyi gelmez ki.
Yavaş yavaş Hallâc-ı Mansur’un makamından ayrılırken yolumuz artık huzura doğru.