Her Şeyin En İyisi Batı’da Değil

(11 Mayıs 1954’te kaybettiğimiz Sait Faik Abasıyanık’ın 70. ölüm yıldönümünde, anısına saygıyla.)

Bu anı korkuyla bekliyordum zaten. Abasıyanık’ın İngilizceye çevrilmiş öykü derlemesi Lüzumsuz Adam’ın her kelimesini yutarcasına okuyor, içime sindire sindire tadını çıkarıyordum. Ama ne yazık ki artık kitap bitmek üzereydi, ben de kosa bir süre sonra karıma o nefret ettiğim soruyu sormak zorunda kalacağımı gayet iyi biliyordum: “İngilizceye çevrilmiş başka kitabı var mı?”

İnternetteki kitap sitelerini didik didik ettik ama yoktu. Kürk Mantolu Madonna kitabını okuduktan sonra Sabahattin Ali konusunda da aynı şey başıma gelmişti. Bir ara Ali’nin başka kitaplarının da İngilizceye çevrileceği söylentileri vardı ama hepsi söylenti olarak kaldı. Neden mi, nihayetinde Türkiye koskocaman bir kebaptan ibaret de ondan. Açıklayayım:

İnsan Almanya cumhurbaşkanının yaptığını görünce bu izlenime kapılıyor doğrusu. Kendisi kısa bir süre önce gerçekleştirdiği resmi Türkiye ziyaretinde hediye olarak döner getirdi.

Buradaki pek de öyle üstü örtülü olmayan mesaj, zannımca şu: Sizi kültürel, teknolojik ve iş imkânları açılardan bir çöl olarak görüyoruz, ülkenizde ancak tatil yapıp evimize döneriz.

Bu kültürel emperyalizm fikrinin kökleri çok derinde yatıyor. Batı geçmişte Osmanlı İmparatorluğu’nu büyük tehdit olarak görüyor, Osmanlı’nın parlak günlerinde kaydedilen gelişmelerin kendi gelişimlerine ket vuracağından korkuyordu. Örneğin tıp alanındaki gelişmelerin sadece Batılı bilim insanları tarafından gerçekleştirilmesi şarttı.

Batı her zaman her şeyin en iyisini bilmiyor. Türkiye’nin kültür damarı çok zengin, buradaki yetenekler de dünyadaki bütün diğer yeteneklerle aşık atabilir.

Bütün bunları görmezden gelmek mi istiyorsunuz? Sizin kaybınız. Oysa bu kültür sizi zenginleştirir, plajda yiyeceğiniz bir porsiyon kebaptan daha fazla doyurur.