Nöbetçi Eczaneler
Depreme maruz kalmış, enkazları, yıkılan binaları görmüş çocuklara nasıl davranmak gerekir?
Travma yaşayan bir çocuk endişe, korku, suçluluk, öfke, çaresizlik, şaşkınlık, kafa karışıklığı, yalnızlık gibi duygular yaşayabilir. Oyun çocuğun kendi kendini iyileştirmesini, onarmasını sağlar. Özellikle 10 yaş altı çocuklar için lego, ahşap bloklar, insan figürleri, iş makineleri gibi oyuncakların etrafta bulunması iyi olur. Çocuklar bu oyuncaklarla oynarken depremi canlandırabilirler. Böylece depremle ilgili boşaltamadıkları duyguları boşaltırlar. Bu sırada çocuğun yakınları olarak sizin müdahalede bulunmamanız çok önemli. Bazen yetişkinler dayanamıyor, çocuğun oyununa müdahale edip “artık deprem yok geçti, güvendeyiz” diyebiliyor. Bunu ne kadar iyi niyetli bir şekilde yapsalar da çocuğun kendini iyileştirmesini yavaşlatabilir. Çocuğun oyununa; yönlendirmeden, onun istediği şekilde, onun istediği kadar dahil olabilirsiniz.
Sinir sistemimiz tehlikeli bir durumla karşılaştığında donma tepkisi verebilir. Kişinin bedeni donmuştur, duyguları donmuştur. Bir şey hissetmez veya hareket etmek istemez. Bu sinir sistemimizin kendini korumasını sağlar ancak bir süre sonra depremin duygularının yaşanıp bitirilmesi gerekir. Eğer çocuk çok hareketsizse ve içe kapanmışsa donma yaşıyor olabilir. Böyle durumlarda çocuğun hareket etmesini sağlamak için onunla bol bol hareket içeren oyunlar oynamak gerekir. İp atlamak, yakan top, saklambaç, yakalamaca gibi oyunlar onu donma tepkisinden çıkarır. Çocuk oyun esnasında bedeni hareket ettikçe hazmedemediği, yoğun duyguları boşaltır. Bazen de çocuk bu travmanın duygularını ağlayarak boşaltır. Burada da müdahale etmemek çok önemlidir.
Depremden sonra güvenli bir alana geçilip temel ihtiyaçlar karşılandıktan sonra çocuğun; rutinlerine olabildiğince devam etmeye, oyun oynamaya, akranlarıyla ilişki kurmaya ve ortamın iyilik haline ihtiyacı vardır. Mümkünse okula gitmesi; rutinlerine devam etmesi ve akranlarıyla ilişki kurması açısından önemlidir. Genellikle her ailenin birlikte yaptığı iyi bir şeyler vardır. Bu beraber film izlemek de olur, tekerleme söylemek, fıkra anlatmak da olur. Ailenin bu iyi yaptığı şeyi yapmaya devam etmesi de çocuğun ruh sağlığı açısından oldukça önemlidir. Çocuğun bu travmatik olay nedeniyle hayata karşı duyduğu güven duygusu zedelendiği için yalnız kalmak istemeyebilir. Annesi ya da babası sürekli yanında olsun isteyebilir. Bu durumda çocuğa karşı anlayışlı davranmak ve bir süre eşlik etmek önemlidir.
Bu yazım 2 bölümden oluşuyor. Bir sonraki bölüm çocukların depremle ilgili sorduğu sorulara verebileceğiniz cevaplar ve depremde yakınını kaybetmiş çocuğa yaklaşım hakkında olacaktır.
Sevgiler…
Psikolojik Danışman & Psikoterapist Ayyüce ATLI
