Okuma!

Ülkemizin yaşadığı son depremlerde can kaybı insanlarımızı çok sarstı. On kentimizin enkaz haline gelmesi, inşaatların kalitesizliği, denetimlerin yetersizliği, evsiz kalanlar, fırsatçılar, yağmacılar. Saydıklarımı ayrıntılı ve içselleştirerek düşünmek, can kayıpları kadar insanı sarsıyor. Deprem merkezindeki sarsıntılar sönüyor ama içimizdeki sarsıntı gittikçe büyüyor.

Milyonlarca insan başını sokacak kendine ait ev bulamıyor. Bir milyon insan tüm evlerin sahibi ve daha fazla üretilirse, fiyata bakmadan daha çok vererek yeni üretilenleri de alıyor. Bu cahilliği fırsat bilen müteahhitler hırsla yeni evler yapıyor. Bilim, yönetmelik, kalite, deprem, sel, insanca yaşam için gereken ihtiyaçlar hiçe sayılıyor. Oturduğumuz evden şüphe etmek zorundayız. Alacağımız, kiralayacağımız yani canımızı emanet ettiğimiz mekânların bir gün canımızı alacağını düşünmek zorundayız. Bilime güveneceğiz, sorgulayacağız, okuyacağız ama bize ev pazarlayanlara güvenmeyeceğiz.

Deniyor ki “yıkılan evlerin yerlerine yenisini hemen yaparız”. Yapmayın! Hemen düşünmeden, kontrol etmeden, aynı müteahhitlerle pazarlık ederek yeni evler yapmayın. Tarihte aynı yerlerde büyük depremler olduğunu, gündem deprem olduğu için hafızamıza aldık. Marmara depreminden sonra olduğu gibi bir kaç yılda “bir şey olmaz” der unuturuz.

Deprem sonrasında ilk alınan önlemler okulların tatil edilmesi oldu. Okul kalmamış çocuklar ve öğretmenler yaşıyor mu? belli değil diyerek normal karşıladık. Hâlbuki kalan çocuklar çadırdan okullarda, akranları ve öğretmenlerle bu depremi konuşarak zaman geçirseler, binlerce sayfa okumaktan daha çok faydalı olurdu ve paylaştıkları acıların çevredeki tüm arkadaşlarının başına geldiğini bilirlerdi. Savaş yaşayan ülkelerde bile çocuklar okula gidiyor. Bu önlem yetmedi; tüm ülkede okullar tatil edildi, sonra üniversiteler tatil edildi, yetmedi sene sonuna kadar online eğitim yapılacak dendi. Gittikçe önlemler artıyor. Sınavlarda ikinci dönem soruları sorulmayacak dendi. Eğitim kurumları liyakatsiz yöneticilere emanet, üniversiteye girişte baraj da yok. Yakında “sınava da gerek yok” denilerek soruna kesin çözüm bulunacak. Bu önlemler bir sonraki depremde yıkılacak evlere çözüm olamayacak.

Üniversite kantinlerinde ve dersliklerde, öğretmen odalarında ve sınıflarda deprem hiç konuşulmadan, sorumlular kim düşünmeden bir yıl geçecek. Eylül ayında okula dönen öğrencilerle, sorunların olmadığı, yeni bir başlangıç yapılacak. Gençlerden beklentimiz “okuma, yazma, sorma!”