Adalet

Adalet yaşadığımız sürece hissetmekten vazgeçemeyeceğimiz bir olgu. Aile içinde, okulda, iş yerlerinde kısaca yaşamın her alanında adaletli yaşamak istiyoruz. Ne var ki yaşam her zaman bize adil davranmıyor. Doğal yaşamda da adalet gözümüzün önünde bozuluyor ama kâinatın adaleti bizim göremediğimiz kadar makro düzeyde gerçekleşiyor olabilir. İklim değişiklikleri, felaketler, türlerin defalarca yok olması, etoburların tüm güçsüzleri yiyecek olarak görmesi bize hiç adil gelmiyor. İnsan oğlu toplumsal yaşama geçtikçe bazı aksaklıkları adaletle, ahlakla, dinlerle çözmeye çalışmış. Biz binlerce yıldır oluşmuş onca deneyimlerden sonra oturmuş olması gereken toplumsal düzeni yaşıyoruz. Ancak bin yıl önce toplumsal insanların yaşamak zorunda kaldığı adaletsiz yaşamdan, pekte ileriye gitmediğimizi yaşayarak görüyoruz.

Benim adil, ahlaklı, yardım sever, çalışkan insanlardan oluştuğu söylenen ülkemde adaletli bir toplumsal yaşam gerçekleşiyor mu? Adalet dağıtan hukuk kurumlarından, iş yaşamından, sağlık sisteminden, eğitim adaleti hakkından, aile içinde çocuklar ve kadınların yaşadıklarından, siyasi yönetimden adil toplumsal yaşama ulaştığımız söylenemez. Hepsinden örnek vermek sayfalar alır. Gazete sayfalarında, adliye dosyalarında sayfalar dolusu adalet arayışı zaten var. Dünya sıralamasında adalet verilerine göre ülkeler sıralanır, yıllardır son ona yakın sıradaki ülkelerin içinde çıkarız. Gücü yeten veya kendini güçlü hisseden veya güçlü bir gruba ait olduğunu hissedenler çevrelerini ezmekten geri durmuyor. Toplumda böyle olanlar arttıkça ülkenin adalet sistemi adalet dağıtamaz hale geliyor. Bunu fırsat bilenler adaletsizlikten daha da güç alıyor. İş içinden çıkılmaz hale geliyor. İnsanların kanıksadığı adaletsiz yaşamın yakın zamanda düzelebileceğini düşünmek şu an için imkânsız görülüyor.

Kişi kendi küçük çevresinde adil olmaya çalışarak, hak yemeyerek, empati kurarak “adaletli biriydi” denilerek namı yürüse bile yeter. Onca adaletsizliğin içinde bu küçücük eylemleri yapanları hemen ayırt edebiliyoruz zaten. Toplumsal adalet şimdilik hayal olsa bile, kişisel olarak adalet için çabalayan adil insanları kutluyorum.