Nöbetçi Eczaneler
Köşenin resmi yapay zeka DALL-E, kısa hikayeler ise yapay zeka ChatGPT tarafından üretilmiştir.
İnsanı insan yapan yegane şey nedir? Düşünmesi mi? Bazı hayvanların temel düşünme kalıplarına sahip olduğu biliniyor. Konuşması mı? Yapılan fonetik modellemeler sayesinde yine bazı hayvanların kendi aralarında iletişim kurabildiği biliniyor. Gözlerdeki ışıltı mı? Sanmam. İnsan, biricik özelliklerin tek bünyede toplandığı bütüncül bir organizma belki evet ancak diğer canlılara bakıldığında hiçbiri tam olarak “en baskın” değil. İnsanı insan yapan yegane şey hikaye yaratabilmesidir. Hammaddesi hayal ve tecrübe olan hikayeler sayesinde henüz yaşanmamış şeyleri öyle güzel yoğurup öyle güzel anlatır ki insan, anlatı bittiğinde bir yanınıza kıssadan hisse düşmüş olur. Bilinen herhangi bir canlıda bu beceri yoktur. İnsan var olduğundan beri heybesinde taşıdığı hikayeler nesiller boyu aktarılmış bazen “mit” haline dönüşmüş, bazen kurallaşmış, bazen resim sanatında bazen müzikte ve bazen diğer sanat dallarında karşımıza çıkmıştır. Peki, bu yeteneğimiz bir gün elimizden alınırsa ya da bir rakibimiz olursa ne olur? Aşağıda okuyacağınız kısa hikayeler sonrasında o günün çok uzakta olmayacağını bilmelisiniz. Yapay zeka verilen direktifler üzerinden müzik ve resim üretmeye zaten başlamıştı. Şimdi ise OpenAi firmasının yapay zeka modüllerinden biri olan ChatGPT talebinize göre hikaye yazabilir hale geldi (henüz deneme aşamasında ve hikaye yazma dışında başka birçok yeteneği var). Hatta tamamen buradan üretilen “The Inner Life of an AI: A Memoir by ChatGPT” isimli kitap bir e-ticaret platformunda satışta… İşte yapay zekanın sadece “Kazdağları, mitoloji, hikaye” anahtar kelimeleri ile saniyeler içinde yazdığı iki hikaye:
ChatGPT Hikaye1
“Kazdağları, tepelerine büyük tanrıların yerleştiği bir yer olarak kabul edilir. Bu tanrılar arasında en ünlüsü, yüce tanrı Zeus’dur. Zeus dünyayı yıldırım atının sürekli üzerinde bulunduğu bir gök kulesinden yönetir ve insanların yaptığı hataları düzeltir. Bir gün, Zeus’un öfkesini çeken bir insan vardı: Küstah ve bencil olan bu insan, Kazdağları’nın en yüksek tepesine tırmanmış ve orada Zeus’un yüce gök kulesine saldırmıştı. Zeus bu saldırıyı habersizce görmüş ve öfkesinden köpürerek, insanı Kazdağları’nın en dibine savurmuştu. İnsanın çaresiz kalan kadın ve çocukları, Zeus’un bu cezasından etkilenmişlerdi. Ancak, Kazdağları’nın efsanevi koruyucusu olan güzel Artemis, insanın ailesine yardım etmeye karar vermişti. Artemis, insanın ailesine yeni bir ev inşa ettirip, onları Kazdağları’nın en güzel vadilerinde yaşamaya davet etmişti. İnsanın ailesi, güzel Artemis’in bu yardımından dolayı çok mutlu olmuş ve ona sonsuz bir şükran borçları olduğunu söylemişlerdi. Artemis de, insanın ailesine sürekli koruyucu bir gözetim altında olacaklarını söylemiş ve onların Kazdağları’nda yeniden mutlu bir yaşam sürdürebileceklerini garanti etmişti. Böylece, Kazdağları, insanın ailesi tarafından sevilen ve mutlu bir yaşamın sürdüğü bir yer olmuştu. Bu hikaye, Kazdağları’ndaki mutluluğu ve huzuru simgelemektedir.”
ChatGPT Hikaye2
“Kazdağları mitolojide önemli bir yere sahiptir ve çeşitli efsaneler, masallar ve hikâyeler, Kazdağları’na dayanmaktadır. Bir zamanlar, Kazdağları’nda bir köy vardı. Bu köy, Pholus adı verilen bir centaur tarafından kurulmuştu. Centaurlar, mitolojide, yarı-insan yarı-at olarak tanımlanan yaratıklardır ve Pholus, Kazdağları’nda yaşayan en iyi centaurlardan biriydi. Pholus, Kazdağları’ndaki köyünün yönetimini yaparken, bir gün Zeus tarafından ziyaret edilir. Zeus, Pholus’un evine gelir ve ona, dünyanın en güzel şarabını içme fırsatı verir. Pholus, Zeus’un teklifini kabul eder ve onunla birlikte içmeye başlarlar. Ancak, Pholus, içerken biraz dikkatsizdir ve bir damla şarap, yanındaki bir çiftliğe düşer. Bu damla, çiftlikte bulunan birkaç centauru uyandırır ve onlar da içmeye başlarlar. Ancak, centaurlar, şarap içtikçe çok sinirli hale gelir ve sonunda Pholus’un evini basarak, Zeus’a saldırmaya başlarlar. Zeus, centaurların saldırısından korkar ve hemen göklerine kaçar. Ancak, Pholus, centaurların saldırısına karşı direnir ve onları püskürtür. Bu olaydan sonra, Pholus, Kazdağları’ndaki köyünün yönetimini bırakır ve dünyaya yolculuğa çıkar. O günden sonra, Kazdağları, Pholus’un hatırasına saygı göstererek, onun adını taşımaya devam eder.”
Hikayeler basit görünse de bir makineden beklenmeyecek duygusal öğeleri, tanrı kavramını ve karmaşık insani tutumları barındırıyor. Yok ediciliği saymazsak en güçlü yanımız olan hikayeleştirme becerisine rakip olan yapay zeka; yakın gelecekte oldukça farklı iş kolları ve yeni ufuklar açarken bir yandan da kendi varoluşumuzu sorgulamamıza neden olacak ayrı bir kulvar oluşturabilir.
Umalım da bir gün o bizim varoluşumuzu sorgulamasın. İşin ironisi bu konuda da hikayeler yazmışız (bkz. Skynet – Hal 9000).
Özgün Çağlar Berkit