Nöbetçi Eczaneler
Yaz mevsiminin gelişiyle beraber Cuma pazarı canlandı. Yazlık ürünler, meyveler, sebzeler pazar tezgahlarında yerlerini almaya başladı. Ürün çeşitliliğinin artması insanlarda fiyatlarda bir azalış olmuş mudur, sorusunu akıllara getirdi. Cuma pazarında esnaflar ile röportajlar gerçekleştirdik. Esnaf, insanların alım gücünün düşük olduğunu, kar oranlarının gittikçe düştüğünü ve akaryakıt fiyatları indirilmedikçe, etiket fiyatlarının düşmeyeceğini belirtti.
Çanakkale’nin taze alışveriş noktası olan, her hafta kurulan Cuma pazarında yazlık ürünler yerlerini aldı. Vatandaşlar akın akın Cuma pazarına gitti. Yazlık ürünler ve gıda almak için giden kentliler fiyatlarda indirim olup olmayacağının merakındaydı. Bizde Gündem Gazetesi olarak esnaflarla konuştuk. “Yazın gelmesiyle fiyatlar ne durumda? İndirim olur mu?” sorularını Çanakkaleli pazar esnafları cevapladı.
“Enflasyonu yüzde 60 açıklıyorlar ama bu pazar tezgahında yüzde 100 yüzde 200’ü buldu.”
Kıyafet satan Pazar esnafı Mehmet Karpuz; “Fiyatlar her geçen gün artıyor. Bunun önünü alamıyoruz, artık bizde ne yapacağımızı şaşırdık. Sürekli ipliğe, kumaşa, mazota zam geliyor, firmalar ona göre fiyat çıkarıyor. Biz tezgâha döküyoruz sürekli fiyatta değişim oluyor. Git gide alım gücü azalıyor. Eskiyle kıyasladığımız zaman biz önce günde 150 tane mal satarken şimdi yarı yarıya düştü. Kâr marjımız da yarı yarıya düştü sattığımız ürünlerde. Fiyatlarımız yükselince kâr oranlarımız da düştü. Biz şu an bir grubumuzu 35 liraya satıyoruz, diğer grubumuzu da 40 lira. Biz her geçen gün fiyatlarda oynama yapamıyoruz ama İstanbul’da ki fiyatlar sürekli yükseliyor onun önünü alamıyorlar. Nakliye bile geçen seneyle kıyaslandığı zaman; biz ambara veriyorduk çuvalları, 35 liralık çuval şu an 85 lira kâr oranımız da mecbur düşüyor her şey de. Tezgâhta düşünün, mazotta düşünün. Bir poşet, geçen sene 5 liraydı bu sene 20 lira her şeyde bir artış var. Bu yaz da indirim zor, artışlar devam ediyor. Ben 1 liraya mal satıyordum 3-4 sene önce orada ki oranlarda düşürüldü. Enflasyonu yüzde 60 açıklıyorlar ama bu pazar tezgahında yüzde 100 yüzde 200’ü buldu” dedi.
“İnsanların alım gücü düşük olduğu için kâr oranlarımız düşük”
Sebze satan Pazar esnafı Necati Ünver; “Fiyatlar normal. Şu an indirim olmaz çünkü enerji yüksek, mazot, elektrik, akaryakıt yüksek olduğu için indirim olmaz. Gübre yüksek kısaca girdi maliyetleri yüksek o yüzden zannetmiyorum. Düşse bile çok aşağıya düşmez. Türkiye’de gıda düşmez neden düşmez çünkü maliyetler yüksek olduğu için. İndirim için dövizin düşmesi lazım. Gübre, ilaç dövizle dışarıdan geliyor döviz yüksek olduğu için düşmez. Artı olarak akaryakıt enerji o yüksek olduğu sürece fiyatlar düşmez. Sadece sebze meyve değil birçok şey için de geçerli. Benim en ucuz ürünüm kabak 10 lira. İnsanların alım gücü düşük olduğu için kâr oranlarımız düşük” ifadelerine yer verdi.
“Akaryakıt fiyatları düşmediği sürece indirim olmaz”
Zeytin satan Pazar esnafı Serkan Yürek; “İndirim olmayacak. Biz zaten ekonomik satıyoruz, fiyatlarımız uygun. Maliyetlerden dolayı fiyatlarda düşüş yaşanmayacak. Akaryakıt fiyatları düşmediği sürece indirim olmaz. Fiyatlarımızda da artış yaşanacak” dedi.
“İthal ürünlerde fiyatların sabit kalması bile bizim için yeterli.”
Doğal ürünler satan Pazar esnafı Furkan Bakar; “İthal ürünlerimiz de indirim beklemiyoruz. Bizim için sabit kalması bile bizim için bir avantaj olur. Diğer yerli ürünlerimiz de portakal kabuğu, limon kabuğu, kekik, lavanta gibi bunların hasatında düşüş bekliyoruz, bunlarda düşüş olabilir. Hindistan cevizi yağı, yılan kulak yağımız var. İthal ürünlerde fiyatların sabit kalması bile bizim için yeterli. Eski satışlarımızla şimdi ki satışlarımız arasında ciddi bir fark var. Aralık ayında ki satışlarımla Ocak ve sonrası satışlarım arasında uçurumdan atlamış gibi bir fark oldu. Bu durumun düzelmesi tamamen politikanın düzelmesi, insanların ceplerine para koyulmasına bağlı. Bu makro ekonomi ile ilgili, bu parayı bankalarda, belirli yerlerde tutmak yerine halka dağıtırlarsa çarklar dönmeye başlar. Aksi takdirde bu gelir dağılımında ki adaletsizlik misliyle artarak devam edecek. Mesela yapılabiliyorsa ciddi bir asgari ücret, EYT gibi sorunlar çözülür de birazcık insanlar ceplerinde para görürlerse ne yapacaklar onları? Ürün alacaklar, esnafın yüzü gülecek. Esnaf ne yapacak bu parayı? Kredisini ödeyecek, yatırım yapacak, o da bir şey alacak. O ne yapacak o ona o ona, çarklar dönecek. Siz bu parayı yatırımlarda tutarsanız… Altın, altını yiyemezsin, içemezsin. Para banka da duracak, altında duracak, dövizde duracak çark dönmeyecek. Krediler şimdi kimsenin ödeyebileceği konumda değil. Biraz bunlara dikkat edilmesi gerekli. O zaman fiyatlar da düşer. Mesela ben daha fazla satıyorsam o zaman ben biraz daha ürünlerimde daha fazla satmak için indirim yapabilirim ama ben şimdi o indirimi yaparsam satışlarımda o artış olmayacak. Niye kârımdan fedakârlık edeyim? Günde 1000 liralık satış yapıyorsam, indirdiğimiz zamanda 900 liralık satış yapacağım. Bu bana 1100 lira olarak geri gelmeyecek. Ben ne kadar indirim yaparsam o kadar kârımdan gidecek. Bana artı bir ciro olarak dönüşü olmayacak” ifadelerini kullandı.
Özlem Kavuklu
