Enerji fiyatları

Çanakkale dağlarında yüzlerce elektrik üreten rüzgâr enerjisi santralleri var. Biga ve Çan’da 10 tane termik santral var. Çanakkale’de elektrik tüketen halkın ve sanayicinin faturalarına bu santraller fayda sağlıyor mu? Bu ay elektrik %15 zamlı tüketmeye başladık. Bu zammı ekleyince 2021 yılında toplam %22 zam yapılmış oluyor. Santraller üretildiği bölge için halka faturalar da belirli bir indirim sağlasa, biz de yapılırken veya üretim yaparken yarattığı olumsuz etkileri sineye çeksek. Bu zamlara bakınca bu kadar santral boşuna mı yapıldı?

Şimdi de TEİAŞ halka arz yoluyla özelleştiriliyor. Bu özelleştirme satın alanlara faydalı olacak Ulusal elektrik ağının faturalarımıza eklenen bedeli ufak ufak zamlanacak. Elektrik kullanan halk, daha fazla faturalarından katkı vererek sermayenin daha karlı olmasını sağlayacak. Telefon ve internet altyapısını özelleştirmek biz kullanıcı halka ne sağladı. Rekabet yok. İstediği fiyatı devlete bildiriyor, oradaki yetkili kurum da onaylıyor. İnternet, mobil telefon, elektrik, doğal gaz faturaları dolar üzerinden fiyatlandırılıyor. Vergi, KDV, fon, katkı payı, işletim ücreti, kayıp kaçak farkı, TRT payı gibi kesintilerle açık verilen tüm yaralara yama yapılıyor.

Enerji tüketiminde arz talep ilişkisinde de bir sorun yok. Yıllar içinde tükettiğimiz elektrik hep artıyor. Bunun yanı sıra elektrik üreten santraller fazla bile vermeye başladı. Enerji fiyatları, bu kadar dengeli üretim ve tüketime göre ucuzlaması gerekirken, fiyatı artıyor. Aynı durum sigara, alkollü içecek, benzin fiyatlarında da görülüyor. Kurumlar vergisi uygulamaları kitabına uygun gerçekleştirilmiyor. Büyük sermayeyi ürkütmeyelim ülkeyi terk eder, istihdamı düşürür korkusuyla aflar, indirimler, uzlaşmalarla vergiler azaltılıyor. Bu kadar şımartılan firmalar, devlet bütçesini en az yatırımla nasıl kasalarına çekebileceğinin hesabını yapıyorlar. Üretim, istihdam, ihracat, kişi başına düşen milli gelir hepsinde düşüş var. Devlet işletmeleri küçümsendi özelleştirme övüldü. Bu kadar özel sektöre güvendik, devletin sözde işletemediği sektörler eskisinden beter halde. Uluslararası rekabete giremeyen firmaların tek kazancı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının tüketme alışkanlığı. Köşedeki bakkal amca da benim tükettiğimle evine rızkını götürüyor beni bekliyor, ne yazık ki büyük sermaye de karlı olmak için benim alışveriş yapmamı bekliyor. Avrupalının, Çinlinin, Amerikalının tüketim yapması bizim işimize yaramıyor. Aksine topraklarımızda ürettiğimiz güzelim tarım ürünleri, ucuz olursa nazlana nazlana ihraç ediliyor. Bunu neye göre söyleyebiliyoruz: İhracatın ithalatı karşılama oranının hep ülkemiz aleyhinde düşük kalmasından veya açık vermesinden.

Enerji faturalarına halkı rahatlatacak şekilde düzenlemeler yapılmalıdır. Üzerindeki alakasız yükler temizlenmelidir. Çanakkale gibi enerji fazlası veren kentlerdeki halkların faturası indirimlerle rahatlatılmalıdır. Tüketimin artmasını sağlayacak bu yöntem o nazlı özel sermaye sahiplerinin de gelirini artıracaktır. Gerekirse uluslararası rekabette yetersiz olan kuruluşlar devletleştirilmelidir.