Dalları Bastı Kiraz!

Kiraz üretiminde, 2006’da yaşanan yasa dışı rekabet olaylarının endişesi yaşanıyor. Çiftçi, işçi yevmiyesi, mazot ve ilaçların maliyeti artıp kirazın fiyatı düştükçe mahsulü bu yıl dalında bıraktı. Dalında bırakılan kirazlar bir yana bazı çiftçiler bu yıl ağaçlarını kesti. Görüşünü aktaran çiftçiler ise “Maliyetler belimizi büküyor. Kirazın piyasa değeri düşük.” dedi.

Kiraz üretiminde “2006” endişesi yaşanıyor. 2006 yılında Rekabet Kurulu, aralarında anlaşarak kirazların alım fiyatlarını ve diğer koşulları belirleyen ve bu şekilde Rekabet Kanunu’na aykırı hareket eden 13 ihracatçı şirkete toplam 1 milyon 350 bin lira para cezası vermişti.
Kirazda tam da ihracat döneminin başladığı sırada kilogram fiyatlarının 7 liraya kadar düşmesi, üreticide hayal kırıklığı yarattı.
Çanakkale’de; Bayramiç, Lapseki-Yeniceköy, Umurbey’de üretimi yapılan kirazın fiyatı geçen yıla göre büyük oranda düştü. Maliyetleri artan üreci, kirazdan kazanamamaya başladı. Mazot, işçi yevmiyesi ve ilaç fiyatlarının artışıyla baş edemeyen çiftçi ya kirazını dalında bıraktı ya da ağacını kesti.
Gazetemize kiraz piyasasını anlatan çiftçi, tabiri caizse kirazın bu sene can çekiştiğini ve maliyetlerin bel büktüğünü aktarırken ihracat politikasının ise yanlış olduğunu söyledi.

“DALLAR DOLU YEVMİYE PAHALI”
Ayfer Tutku; “Kiraz fiyatları çok düştü. 1,5-2 TL’ye kiraz alıyoruz. Biz alıp satıyoruz, üretici kadar etkilenmiyoruz durumdan. Geçen sene fiyatlar fazlaydı. 5-6-7 TL’ye aldığımız kirazları 10’a satıyorduk. Bu sene çok düştü. Düşük alırsak düşük, pahalı alırsak pahalı satıyoruz ama üretici zor duruma düşüyor. Kiraz dalları dolu ama yevmiye pahalı. Çoğu kişi kirazını dalda bıraktı. Ağaçların üstünde kaldı kirazlar. 130 TL istiyor işçiler.”

“PİYASA TÜCCARIN ELİNDE”
Lapsekili çiftçi Erdoğan Güney; “Bu sene fiyatlar geçen yıla göre düşük. İşçi parası ancak karşılanıyor. Çünkü işçi parası 70 TL, topladığı kiraz günde 30-40 TL. Kirazın fiyatı da buna göre çok ucuz. Dolar pahalı ama ihracat şirketleri anlaşıp az para veriyor. İşçi parasını kurtarmıyor. En azından 3-4 dolar olsa, üreticiye 10-15 arası kalsa, maliyet ve işçi parasını çıkardıktan sonra üreticinin eline bir şey geçebilir. Kirazlarımız cam gibi ama fiyatları öldürüyorlar. Çok düşük fiyatlar. İhracat yok, yoğun ihracat yapılamıyor. Lapseki bahçelerinde kiraz bol ama fiyatlar düşük. İhracatçılar birinci kalite mala 7-8 TL para veriyor, malı götürdüğünüz zaman fiyatı düşüyor. Böylece piyasa da düşüyor. İş tüccarın eline kalıyor. Tüccarın eline mal ulaşıyor, parasını sattıktan sonra gönderiyor. Bu sefer üreticinin eline 2-3 TL geçiyor. Üretici hiç kazanamıyor. Zaten Türkiye’de tarım da bitti. Mazot pahalı, her şey pahalı. Çiftçi para kazanamıyor.Saman bile dışarıdan geliyor. Köylü bitti.500 ağacımdan 250 tanesini kestim. Hem de 10 yaşında ağaçlarım. İhracat eziyor.”

“AĞAÇ KESEN ÇOK”
Dündar Demirkapı; “Kirazın fiyatı geçen sene 10 TL’ydi. Bu sene yağmurdan dolayı ihracat da yok. Yağmur yağdı mı bu kirazın işi biter. Bu kirazın 1 kilosu 9 Euro.İhracatçı firmalar büyük ihtimalle 10-15 lira arasında pazarlıyor. Köylüden aldıkları para ise 5 liraya kadar düşüyor.İhracat politikasında problem var. 2006 yılında işçinin fiyatı 15 TL’ydi. Kiraz da 10-15 TL arasındaydı. Şu anda kadın işçi 80 TL erkek 100 TL. Mazot 2,5 TL’ydi şu anda ‘i geçti. Köyde ağaç kesen çok. Kirazın en büyük ihracatçısı Çin ama Çanakkale’de kiraz çıktığı zaman dünya piyasaları değişiyor. Mazotun, gübrenin düşmesi lazım. Bizim belimizi büken o. 400 gram ilacın fiyatı 120 TL. Üretici ne yapsın? Çocukluğumdan beri bu işi yapıyorum, bırakacağım neredeyse. Ben bu pazarlama işini yapıyor olmasam biterim, iş de yapamam.”

“MALİYET BELİMİZİ BÜKTÜ”
Hasan Gökkaya; “Bu sene mal az sürüm yok. Geçen seneki sürüm bu sene yok. Kiraz işini çoğu çiftçi bıraktı. Benim malım az, pazara göre. Sıkıntım da büyük üreticiler gibi değil, kendim topluyor, yevmiye vermiyorum. Büyük üreticilerin işi çok zor. Geçen sene kiraz çok sürüm vardı bu sene öyle değil. Kirazı ağaçta bırakan çok oldu. Kiraz kolay yetişen bir ağaç değil. Bu yıl kirazda bir sıkıntı yaşanıyor. Piyasa değeri düşük. Gübrenin çuvalı 70-80’den başlıyor. Çiftçi bu maliyetle kazanacak da onun içinden hakkını alacak, düşünün. Çoluk çocuk var. Nasıl olacak? Zor iş. Maliyet bizim belimizi büktü. Aracı çok kazanıyor. Aradaki fark çok büyük bir fark. Çiftçinin iştahı yok hevesi yok.”

“KİRAZLAR DALINDA KALDI”
İsmail Savaş; “Biz pazarcı olduğumuz için iyi de olsa durum kötü de yine satıyoruz. Köydekiler zorda. İhracat düştü. Mazotta, işçi yevmiyelerinde, ilaçlarda çok fazla pahalanma var.1,5 TL’ye kiraz var. Bu sene yağmur da yağdı. Yine de kiraz iyi durumda, güzel. Ama ihracatçı bu yıl gelmedi. Yevmiye 120 TL oldu. İşçi götüren bir üretici var; 500 TL’lik kazancının 400’ünü işçilere verdi. Kirazlar dalında kaldı.”
Yıldız Sağlam