Nöbetçi Eczaneler
Çıraksız Ustalar
Günümüzde birçok meslek, çırak yetişmediği için yok olma tehlikesi yaşıyor. Ara eleman noktasında sıkıntı yaşayan ülkemizde, işsizliğin en önemli nedenlerinden biri olarak çıraklığın ortadan kalkması olarak görülüyor.
Birçok meslek çırak yetişmediği için yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Aileler çocuklarının üniversite mezunu olarak saygın mesleklerde çalışmasını istiyor. Herkes beyaz yakalı olmak isteyince ara eleman sıkıntısı baş gösteriyor. Diplomalı işsiz gençler, belli bir yaşı geçince meslek öğrenmekte zorluk çekiyor.
Çanakkale’nin zanaatkârları gazetemize çıraklık konusunda görüşlerini şu şekilde aktardı:
Terzi Ustası Zekeriya Erdem, “İlkokulu bitirdim, 12 yaşında mesleğe başladım. 34 yıllık terzi ustasıyım. Artık yanımızda çırak yetiştirme şansımız kalmadı. Zorunlu eğitim 12 sene oldu. Gençler, 16-17 yaşlarında liseden mezun oluyor. O yaştaki bir çocuğun meslek öğrenme şansı kalmıyor. Ayrıca ahilik geleneğinde öğretmen olarak usta vardır ama ergenlik çağındaki bir çocuğa çıraklık ağır geliyor. Aileler çocuklarını üniversiteye gönderme tarafında ama o zaman da ortalıkta diplomalı işsizler oluyor. Ben eğitime karşı değilim. Tabii ki her birey eğitimli olacak ama öğrencilerimizi ilkokuldan mezun olur olmaz meslek öğrenmeye yöneltmek zorundayız. Avrupa’da meslek dallarına ortaöğretimden itibaren yönlendirme yapılıyor. Sonra çocuklar okurken aynı zaman da çalışarak seçtikleri mesleklerin pratiklerini öğreniyor. Bizim ülkemizde işsizlik çok. Çünkü gençlerimizde özgüven eksikliği var. Ustaların yanında çırak olarak gelen genç işi öğrenemez belki ama çalışma ahlakını öğrenir.”
Ayakkabı Tamircisi Özcan Akbulut, “37 yıllık ustayım. Çırak dediğin bana yabancı bir kelime gibi geliyor. Bizim çırak adaylarımız şu anda internet kafelerde vakit öldürüyorlar. 1994 senesinde Çanakkale’ye dükkân açmaya geldim. Bir baktım her yer ayakkabıcı dolu, geri döndüm. 2001’de tekrar geldim, 4 ayakkabıcı kalmış. Çırak yetişmeyince dükkânlar zaman içinde kapanmış. Zaman zaman yanımda insanlar çalıştı, yanımda ayrılıp dükkân açanlar da oldu. Bizim mesleğimiz de yok olan meslekler arasında. Sosyete millet olduk biz. Kimse çocuğu ayakkabı tamircisi olsun istemiyor, herkes doktor mühendis olacak ama ortalık işsizle doldu. Benim de son senem. Emeğe değer vermek, insanlar da nezaket kalmadı. Eskiden ustaya saygı duyulurdu, şimdi o da yok.”
Bıçak Bileme Ustası Süleyman Tutar, “52 yıllık bıçak bileme ustasıyım. Mesleğe 14 yaşında Bursa’da başladım. Bursa’da hiç yoksa 10 çırak yetiştirdim. Artık çırak yetiştiremiyorum. Gelen durmuyor, gidiyor. İş kolay ama öğrenmesi zor geliyor. Zaman içerisinde bu meslek de yok olacaktır. Çin malı ülkemize girdikten sonra el emeğinin kıymeti kalmadı.”
Demir Ustası Şevket Baykal, “Şu anda çırağım yok. O yüzden eşimle beraber çalışıyoruz. Çırak olarak çalışan demirci yok gibi bir şey. Çıraklığın parası insanlara az geliyor. Mesleğimiz de kirli ve ağır ama para kazanmak için, usta olmak gerek. Usta olmak için de biraz çaba sarf etmek gerekiyor. Ailelerin çocuklarını doğru yönlendirmesi gerekiyor. Mesleğimiz de böyle giderse yok olacak meslekler arasında.”
Çay Ocağı İşletmecisi Gürel Özcan, “40 senelik meslek hayatımda 15’e yakın usta çıkardım. Son sekiz yıldır iş yapacak kimse gelmedi. Eski devir artık kalmadı. Kahveye gelen çırak ne iş yapacağım diye sormaz. Herkes çocuğum okul okusun istiyor. Çırak çalıştıran işletmelere devlet desteği de var. Çırak dediğiniz kısa zamanda yetişmez. Bu uzun bir zaman alır.”
Berber Cahit Gülseren, “57 yıllık berberim. 40 sene evvel çocuklar hem ilkokula gider hem de yazları yanımda çalışırdı. Bu şekilde 10 tane çırak yetiştirdim. 1965’den bu yana berberlik yapıyorum. Çanakkale’deki çoğu berber benim yanımdan bir kere geçmiştir. Ben babamın yanında meslek öğrendim. Artık zanaata merak kalmadı. Şimdi yeni gelen çocuklarda da hayat yok. İşi öğrenmek için gelen yok. Ailelerde çok hata var. Çocuklarını doğru yönlendiremiyorlar. Ben para için geleni çırak olarak almam. Bir mesleğe severek başlamak lazım. Berberliğin çok incelikleri vardır. Berberlik yok olacak mesleklerin başında geliyor. Artık çırak almak istemiyorum. Tam işi öğreneceği zaman sıkılıp bırakıp gidiyor, emeğim boşa gidiyor. Gençlerimiz tabii ki eğitim alsın ama bu işleri de öğrensin. Meslek öğrenmenin kime ne zararı var?”
Dilek Akşen
