“Kredi değil, nakit desteği talep ediyoruz”

GÜNDEM Gazetesi olarak geçtiğimiz gün Çanakkale’deki yerli esnafın derdini dinlemiş, pandemi sürecinde yaşadıkları zorlukları sizlere aktarmıştık. Bugün ise esnafın sıkıntılarını ve olası çözüm yollarını Çanakkale Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Ünal Özcan’a danıştık. Başkan Özcan, pandemi sürecinin işletmeler üstündeki olumsuz etkisini “Esnaf şikayetinde haklı” sözleriyle doğruladı. Çözümün ise ‘krediden değil, nakit desteği’nden geçtiğini söyleyen Özcan, “Olması gereken nedir diye sorarsanız: Biz düşük faizli de olsa kredi istemiyoruz. Devletin bize imkanlar ölçüsünde nakit desteği yapmasını talep ediyoruz. Esnaf haklı. 3-6 ay zorunlu olarak ödeyeceğimiz giderlerin ertelenmesi bir şeyleri düzeltmiyor” dedi.

Çanakkale Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Ünal Özcan, esnafın yaşadığı sıkıntıları ve çözüm yollarını GÜNDEM’e anlattı. Pandemi sürecinin esnafı dar boğaza soktuğunu ve çözümün krediden değil nakit desteğinden geçtiğini belirten Başkan Özcan, şöyle dedi:

“2020 yılının Ocak ayının sonu ve Mart ayının başları itibarıyla koronavirüs dünyayı etkisi altına aldığı gibi ülkemizi de müthiş bir şekilde etkiledi. Bu nedenle dünya genelinde pandemi ilan edildi. İlk süreçte bilim kurulunun tavsiyesi ve Cumhurbaşkanlığı’nın kararı ile birçok işletme kapatıldı. Yapılan kısıtlamalar ve tedbirler iş hacimlerini yüzde 60-70’lere düşürdü. Bazı işletmeler devlet tarafından kapatılmasa da iş yapamadıkları için mağduriyet yaşadı. Birçok işletme kira veriyor, elektrik, doğalgaz, su, yanında çalışan işçilerin SSK’sı, kendilerinin Bağkur primi gibi ücretler ödemek durumunda kalıyor. Tüm yurt genelinde esnafın büyük oranı tüketici ve ticaret kredileri kullanıyor. Bu kredilerin de ödemeleri varken ister istemez ekonomik bir sıkıntıya giriyorlar. Devletimiz ilk günden itibaren kararlar alırken şu hususa dikkat etmeye çalıştı: Pandemi sürecinde iş yeri kapatılan esnaf ile iş hacmi düşen esnafa kira yardımı yapılması gerekiyor. Elektrik, su, doğalgaz, Bağkur, SSK primleri üçer aylık dönemlerle ertelendi. Burada ertelenmeden ziyade bu kesime nakit yardımı yapılmasını tavsiye ettik. İş yerinin ayakta kalabilmesi için en az aylık asgari ücret seviyesinde yapılacak para yardımının çok önemli olacağını belirttik. Bu tavsiyeleri pandemi dönemi ve şuan ki süreçte olmak üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilileri, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı yetkilileri, İç İşleri Bakanlığı yetkililerine telekonferans yöntemi, yazılı başvuru ve sözlü olarak ilettik.”

“İŞ HACMİNİN BU KADAR DÜŞTÜĞÜ BİR DÖNEMDE ESNAF VE SANATKARIN BU ÖDEMELERİ YAPMASI MÜMKÜN DEĞİL”

“Devletimiz ne yaptı. İlk etapta işletmelere katkı olsun diye çalışamayan işçilere belirli bir miktar nakit desteğinde bulundu. Bu süreç içerisinde esnaf ve sanatkara da Esnaf Kefalet Kooperatifleri Faiz Oranı üzerinden, Halk Bankası dahil edilerek 6 ay ödemesiz 25 bin TL kredi desteği yine Halk Bankası aracılığı ile 25 bin TL de Bonus Card adı altında karttaki limiti kullanabilmeyle ilgili bir çalışma yapıldı. Çanakkale için konuşursak, bu süreç içerisinde müthiş bir şekilde başvuru yapıldı. Esnaf ve sanatkar bu kredi hakkını kullanmaya çalıştı. Zaten ekonomik olarak darlık yaşayan esnaf bu krediyi aldıktan sonra işlemesinin ve evinin giderini iyi-kötü karşılayarak 2 ay ayakta durmaya çalıştı. Normalleşme sürecine girince birçok işletme kademeli kurallar çerçevesinde Haziran ayı başında açılmaya başladı. Gördük ki haklı olarak insanlar toplu yerlere gitmeme, mecbur ihtiyacının dışında alışveriş yapmama kararı aldı, herkes de bu kararda haklıdır. Durum böyle olunca işletmeler açılsa bile esnaf ve sanatkar ihtiyaçlarını karşılayabilecek kadar gelir elde edemiyor. Kasım ayında çekilen kredinin ödeme zamanı geliyor, üç ay ertelenen SSK primlerinin ödemesi geliyor. Aynı şekilde elektrik ve doğalgaz faturasını ödeyemeyen vatandaşın o faturaları ödemesi gerekiyor. İş hacminin bu kadar düştüğü bir dönemde esnaf ve sanatkarın bu ödemeleri yapması mümkün değil.”

“Biz sivil toplum kuruluşu, tabandaki esnaf ve sanatkarın istek ve taleplerini, sıkıntılarını konuyu çözmekle yetkili olan mercilere en iyi şekilde ileterek devletin bu kesime destek vermesini talep eden bir kurumuz. Daha yirmi gün önce Ak Parti Grup Başkanvekili ve Çanakkale Milletvekili Bülent Turan ile oda başkanlarının hepsini bir araya getirdik. Ticaret Bakanlığı bir ay önce Ankara’da telekonferans yöntemiyle toplantımıza katıldı. Biz bu işletmelerdeki bütün meslek guruplarının sıkıntılarını ilettik. Bunlarla ilgili devletin belirlediği bir bütçe de söz konusu. Çalışmalar yapılıyor ama şu an bu gerçekleşecek şeklinde bir açıklama yapamıyorum. Herkesin yaşadığı sorunu biz biliyoruz.”

“ÖDEMELERİN ERTELENMESİ BİR ŞEYLERİ DÜZELTMİYOR”

“Olması gereken nedir diye sorarsanız: Biz düşük faizli de olsa kredi istemiyoruz. Devletin bize imkanlar ölçüsünde nakit desteği yapmasını talep ediyoruz. Esnaf haklı. 3-6 ay zorunlu olarak ödeyeceğimiz giderlerin ertelenmesi bir şeyleri düzeltmiyor. Belki bu pandemi süreci yılın sonuna kadar gidecek, ileriki yıla da sarkacak. Çanakkale öğrencinin çok yoğun olduğu, üniversite öğrencisinin ekonomiye katkı sağladığı bir şehirdir. Şuan okullar açık değil, 46 bin öğrenci gelecekti şehrimize. 4-5 bin kadar çalışan da olduğunu varsayarsak 50 bin kişi sayın. Öğrencinin gitmesi de bütün sektörleri olumsuz etkiledi. 14 ilde düğünler yasaklandı. Bizim ilimizde ise düğünlerde ve toplu etkinliklerde yemek ve ikram olayı yasaklandı. Düğünü yapan kişiler mobilya, ev eşyaları, giyim, gıda, ulaşım gibi meslek guruplarına da katkıda bulunmuş oluyorlardı. Bu olumsuzluklar devam ettiği sürece herkes etkileniyor. Muhakkak devlet yetkilileri bizi dinliyor ve bir çözüm bulma yolunda çalışıyorlar. Ekonomik anlamda da bir sıkışıklık var bunu da görmemiz lazım. Bunların düzelebilmesi anlamında biz, bu sorunu çözmede yetkili olan devlete gitmek durumundayız ve gidiyoruz da. Beklentilerimiz var, çalışmalar yapıldığı söyleniyor. Sonucun ne çıkacağını bekliyoruz.”

Esra Çanlı