Savaşın Kahraman Kadınları
8 Mart Emekçi Kadınlar Günü yeni geçmişken ve 18 Mart Zafer Günü yaklaşırken mart ayında; Çanakkale Savaşları’nın görünmeyen kahramanları kadınları anmak ve onları hatırlamak adına birçok sebebimiz var. Bağımsızlığımıza en büyük desteği sağlamış olan korkusuz kadınlarımızı hatırlamak adına onlara biraz daha yakından bakarak tanıyalım.
Türk bağımsızlık savaşının temelleri, Çanakkale’nin sularında, Conkbayırı’nda ve Anafartalar’da atılmış, bu zaferler Türk Kurtuluş Savaşı’na maya çalmıştır. Zafer kazanılmasaydı, düşman donanması daha 1915’in Mart ayında İstanbul’a girebilecekti. Fakat 18 Mart Günü, bundan 102 yıl önce Çanakkale’de umut ve zafer dolu bir gün doğdu ve Türk ulusu aynı zamanda İstanbul’u kurtaran Anafartalar kahramanı Mustafa Kemal Paşa’yı da Çanakkale’de tanıdı.
Tarihe yön veren bu savaşların görünmeyen kahramanları ise kadınlardı. Kimisi daha çocuk yaştayken cephede cesurca savaşan, kimisi dikiş diken, tanınmamak için erkek kılığına giren bu kadınlar vatan için hayatlarını ortaya koymaktan korkmamışlardır.
Nezahat Onbaşı
Babası Hafız Halit Bey, annesi Hadiye Hanım olan Nezahat Onbaşı annesini 1. Dünya Savaşı yıllarında veremden kaybetti. Babası onu cepheye beraberinde götürmek zorunda kalınca daha 9 yaşındayken babası ile birlikte Kurtuluş Savaşı’na katıldı. Nezahat Onbaşı aynı zamanda İnönü Savaşı’ndaki katkıları nedeniyle Mustafa Kemeal Atatürk’ün takdirini de almıştır. 12 yaşındayken ise tümen komutanı Ahmet Derviş Paşa tarafından onbaşılığa layık görüldü. 1921 yılında ise TBMM’nin verdiği kararla kendisine İstiklal Madalyası takdim edilmesini kararlaştırdı.
Hatice Hanım
Tanınmamak ve savaşın dışında kalmamak amacıyla erkek ismi kullanan Hatice Hanım kendisine Ahmet denilmesini istemişti. Anafartalar 56. Fırkada mücadele eden Hatice Hanım’ı kılık değiştirmesi sebebiyle herkes erkek zannediyordu. Anafartalar dışında birçok muharebeye katılan Hatice Hanım İzmir’de Yunanlılara esir düşmüştür. Oradan Manisa’ya kaçan ve Bandırma üzerinden geçen mücahide Hatice Hanımaynı zamanda Kütahya cephesinde, Çay ve Dumanlı Pınar muharebelerinde de bulunmuştur.
Zeynep Mido Çavuş
Çanakkale Savaşı’na Kosova’dan gelen gönüllüler arasında yer alan Zeynep Mido Çavuş’tur.Gora-Dragaş’tan Çanakkale Savaşı’na bir tanesi Gora’dan olmak üzere Kosova’dan sekiz tabur katılmıştır. Taburlarda yalnızca erkek değil kadın gönüllüler de yer almıştır. Zeynep Mido Çavuş da şehit düşen Dragaşlılar arasında yer almaktadır.
Hemşire Erica
Doktor Ragıp Bey’in eşi olarak bilinen Alman asıllı hemşire Erica da Çanakkale Savaşları’nda rol olan kadın kahramanlardan. Köylü kadınlar arasında birliktelik sağlayarak orduya destek olduğu söylenen Hemşire Erica köylü kadınların dikiş makinesiyle orduya kıyafet, yorgan, yastık, çadır dikerek de destek olmuştur. Türk yaralıları tedavi ettiği sırada, hastaneye düşen düşmanın top mermisi ile vatana hizmet ederken can vererek şehit düşmüştür. Mezarı ise şu anda Çanakkale Yalova Köyü mezarlığındadır.
Wanda Zembrzuska
Çanakkale Savaşı’nın tek kadın gazetecisi olarak bilinen Wanda Zembrzuska’nın ardından cephede 50‘yi aşkın gazeteci görev yapmaya başlamıştır. Wanda Zembrzuska Bulgaristan’ın Otro Gaztesi adına savaşı takip etmektedir. 2 Eylül 1915’te ilk haberini gazetesine ulaştıran Zembrzuska savaş sırasında henüz 24 yaşındadır. Alman Paşa Liman Von Sanders ile görüştüğü sırada paşa kendisine; “Cephede tek kadın muhabir olarak görev yapmaktan korkmuyor musun?” sorusunu yöneltmiştir.
Derleme: Yıldız Sağlam