Nöbetçi Eczaneler
Çanakkaleli Ayşe Aslı Başak, dünyadaki sayılı kadın kaptanlardan birisi. İTÜ Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Başak, kariyerinin ilk yıllarında uzun yol gemilerinde kaptanlık yaptıktan sonra, karaya geçme kararı aldı. Şimdilerde ise liman kaptanı olarak görev yapan Başak, bu görevi yürüten dünyadaki 2,3 kadından birisi. Kaptan başak aynı zamanda kaptanlık ve kadın haklarını bir araya getirerek, başarılı bir projeye girişti. Kadın denizcilerin taciz, şiddet ve her türlü olumsuz durumla karşılaştıklarında başvuracakları bir sistem geliştirildi.
Çanakkale’de doğup, büyüdükten sonra üniversite eğitimi için Ayşe Aslı Başak, İstanbul’u seçti. Türkiye’nin köklü okullarından İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ)’de Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölümü okuyan Başak, bir kadın denizci olarak kariyerine başladı. Önceleri gemilerde uzun süre vakit geçiren ve kaptanlık basamaklarını birer birer çıkan kaptan Başak, 4 yılın sonunda, karada çalışmaya karar verdi.
Şimdilerde uluslararası bir firmaya bağlı olarak liman kaptanlığı görevini yürüten kaptan Başak, limanın tüm kontrolünü elinde bulunduruyor. Gemilerin limana yanaşmaları, yüklemeleri, limandan ayrılışları, takipleri ve koordinasyonu Çanakkaleli kaptan Ayşe Aslı Başak’ın kontrolünde.
Kaptan Başak aynı zamanda denizci kimliğini, kadına karşı şiddetle mücadele ile birleştirdi ve KADES benzeri bir uygulamanın altına imzasını attı. Arkadaşım Hülya kaptan ile She Farers isimli bir girişimde bulunduk diyen kaptan Başak, denizci kadınların taciz, ruhsal, fiziksel şiddet gibi olumsuz her durumda başvuracakları bir sistem kurduklarını belirtti.
Gündem Gazetesi olarak Çanakkaleli Kaptan Ayşe Aslı Başak ile bir söyleşi gerçekleştirdik. Kaptan Başak, mesleğe başlangıcını ve gelinen noktada neler yaptığını gazetemiz ile paylaştı.
“Uluslararası gemi operasyonlarını yönetiyorum”
Kaptan Ayşe Aslı Başak,” Doğma büyüme Çanakkale Bigalıyım. Lise eğitimimi Biga’da tamamladım. İstanbul Teknik Üniversitesi Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği bölümünü kazandım. 2012 yılında mezun olduktan sonra hemen akabinde uzak yol gemilerinde, üçüncü kaptan olarak görev yapmaya başladım. Toplam 4 sene kuru yük gemilerinde görev aldıktan sonra karada görev yaptım. Şu an Amerika’ya bağlı bir firmanın İstanbul ofisinde uluslararası gemi operasyonlarını yönetiyorum. Fransa, Belçika ve Hollanda limanlarında hurda demir çelik gemilerinin yüklemelerinden sorumluyum.
“Hint Okyanusu, Basra Körfezi, Çin Denizi, bütün okyanuslardan geçtim”
Dünya üzerinde görev yapan kadınların oranı, yüzde bir oranından azdır. Türkiye’de rakamlar maalesef daha düşük. Bu oran günden güne artıyor. Benim için 4 yıl deniz görevinde bulunmak zorluklarla doluydu. Güzel yanları, uluslararası seferler yapmak, okyanus aşırı seferlerde çalıştım. Hint Okyanusu, Basra Körfezi, Çin Denizi, bütün okyanuslardan geçtim. Korsan bölgeleri geçişleri, uzun süreli ailenizden uzak kalmak gibi mesleğin zorlukları vardı. Kazancı güzel taraflarındandı ve tercih sebebim buydu. Ben kuru yük gemilerinde çalıştığım için limanlarda uzu süre kalma şansım oluyordu. Toplam elliye yakın ülkeye giderek, gezdiğim yerler olmuştu.
“Dünyada bu işi yapan iki veya üç kadın var”
Dünyada bu işi yapan iki veya üç kadın var. Türkiye’de tanker alanında görev yapan kadınlar var ama kuru yük alanında bildiğim kadarıyla kimse yok. Uluslararası alanda bana ulaşan iki veya üç kişi vardı. Kadınlar tarafından bu alan çok tercih edilmiyor. Şu an gemi operasyon müdürlüğü yapıyorum. Yaklaşık 50 tane gemiyi ekibim ile birlikte bakıyoruz. Yılın üç, dört ayını gemide geçiriyorum. Müşterilerimin olduğu ülkelerde Fransa, Belçika limanlarında gemi yüklemelerine gidiyorum. Gemiyi emniyetli bir şekilde yükleyerek, liman operasyonları ve süreci yönetip emniyetli bir şekilde gemiyi kaldırıp geri görevime dönüyorum.
“KADES’ten etkilendiğimiz bir acil durum butonu uygulaması fikrimiz vardı”
Biz 2019 yılında denizde çalışan kadınlara özgü bir platform kurduk. Kaptan Hülya Güler ile birlikte iki kadın kaptan, kız kardeşlerimizin sorunlarına çözüm olabilmek adına platform kurduk. Kadın sorunlarının çözümüne dair fikirler üretmemiz gerektiğini düşünürken, uluslararası fikir yarışmasına katıldım. Bu yarışmada KADES’ten etkilendiğimiz bir acil durum butonu uygulaması fikrimiz vardı.
Yurt dışında benzer problemlerin özellikle taciz ve mobbing rakamlarının raporlanmadığı ve belirtilmediğini, iyileştirmeler yapılmadığına dair geri bildirimle aldık. Fikrimiz 56 proje arasından birinci olarak seçildi. Shell’in İngiltere ekibinin ortaklığında Uluslararası Denizciler Birliği ve onların önderliğinde projeyi gerçekleştiriyoruz. Ben bu projenin danışmanlığını yürütüyorum. Projeyi toplam 5 sene boyunca sürdüreceğiz. İkinci yılımızı dolduruyoruz. İnternet sitesi açtık. Gemilerde yaşanan vakaların sadece kadınların başına gelmediğini erkeklerinde burada muzdarip olduğunu gördük. Bütün denizcilere eşitlikçi bir şekilde açık hale getirdik. Bizim amacımız gemilerde çalışma koşullarının iyileştirilmesidir” açıklamasında bulundu.
Tunahan Ünsal
