Renikio’nun tek kalıntısı kaderi ile baş başa

Kırım Savaşı sırasında Çanakkale’de kurulan Renikio Hospital-Erenköy Hastanesi; dünyadaki ilk prefabrik hastane olma özelliğine sahip. Hastaneden günümüze kalan tek somut kanıt olan çeşme taşı ise Troia kenti ve İntepe arasındaki ilişkiyi gösteren en eski belge olarak tarihte yerini alıyor. Söz konusu çeşme taşı, şu anda Güzelyalı’da sahilde bulunuyor.

İngiltere, Fransa ve Osmanlı İmpartorluğu’nun 1854/1856 yılları arasında Rusya’ya karşı verdiği savaş sırasında Çanakkale’de kurulan hastane binlerce askerin tedavisinde rol oynadı. Savaş, hastane dolayısıyla Çanakkale’de somut bir de iz bırakmış oldu. Birçok tarihi kalıntının aksine hakkında az bilgi bulunan hastaneye  ait bir çeşme taşı, 1800’lü yıllardan kent arşivine kalan objelerden biri. Çeşme taşının üzerinde ise; “RENIKIO BRITIS CIVIL HOSPITAL – 1856- JOHN BRUNTON –ENGINEER.” yazısı bulunuyor. Kırım’a giderken hastalanan askerlere hizmet vermek için kent sınırları içerisinde kurulan Renkioi Hastanesi, halk arasında rivayet gibi anlatılan bir karantina hastanesi olarak da biliniyor. Bin kişinin üzerindeki tedavi alanıyla ve sistemiyle ilklerden biri olan hastanenin işlevini ise uzaklık nedeniyle işlevini kısa sürede yitirdiği biliniyor.

İntepe-Troia ilişkisinde en eski belge

Troia Kazı Başkanı Prof. Dr. Rüstem Aslan’ın Erenköy Hastanesi ve Troia Kazıları isimli makalesinden edinilen bilgilere göre; İsambard Kingdom Brunel’in planladığı prefabrik hastane, 1855 yılında mühendis John Brunton tarafından tamamlandı. Söz konusu bu proje dünyanın ilk prefabrik olması nedeniyle mimarlık tarihinde büyük önem taşıyor. Mimarlık tarihi için bir ilk olan Renikio Hospital projesi aynı zamanda İntepe-Troia ilişkisini gösteren en eski belge olma özelliğini de bünyesinde tutuyor.
Çeşme taşının üzerindeki yazılarda yer alan Renköy Hastanesi’nin mühendisi John Brunton, Frank Calvert ve Heinrich Schliemann’ın kazıları öncesinde, Hisarlık Tepe (Illium Novum)’deki ilk kazıyı gerçekleştiriyor. 1855 yılında Erenköy’de sivil bir hastane yapılma kararından sonra Çanakkale’ye gelen Brunton, Çanakkale’de İngiliz Konsolosluğu yapan Calvert ailesi ile tanışıyor.

Hastanenin günümüze ulaşan tek kalıntısı olan çeşme taşı, şu anda Güzelyalı’da sahilde bulunuyor.

Yıldız Sağlam